Na Walnym Zgromadzeniu Członków Stowarzyszenia „Bezpieczny Powiat Hrubieszowski” w dniu 30 maja br. zdecydowano m.in., że w 2021r. stowarzyszenie podejmie się przypomnienia historycznego wydarzenia jakie miało miejsce w 1951 r., polegającego na regulacji granic pomiędzy ZSRR i PRL, dotyczącego w dużym zakresie także terytorium powiatu hrubieszowskiego. Impulsem dla tej inicjatywy była przypadająca na 2021 r. 70-ta rocznica tego wydarzenia. Walne Zgromadzenie zdecydowało m.in., że zorganizuje w m-cu września br. wycieczkę historyczno-krajoznawczą na tereny przekazane nam w ramach regulacji granic przez ZSRR w Bieszczadach (Ustrzyki Dolne i okolice) oraz zorganizuje przy współpracy z innymi podmiotami konferencję historyczną na temat umowy pomiędzy ZSRR i Polską z 15 lutego 1951 r. i jej skutków. Więcej na temat WZCzł. w moim wpisie z 6 czerwca br. TUTAJ

Realizując decyzję WZCzł. zarząd stowarzyszenia przy współpracy m.in. z TRH i innymi organizacjami pozarządowymi zorganizował w dniach 7 – 9 września br. wycieczkę historyczno-krajoznawczą na tereny przekazane, a raczej zwrócone w 1951 r. Polsce, w której udział wzięło 31 osób, członków organizacji pozarządowych, m.in. Stowarzyszenia „Bezpieczny Powiat Hrubieszowski”, „Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego”, „PCK”, stowarzyszenia „Aktywni” z Przewodowa, a także działaczy samorządowych (dwoje radnych rady powiatu). Niestety tuż przed wyjazdem musiałem z wycieczki zrezygnować.

A tak wydarzenie to opisuje Bogumiła Dragan-Szkodzińska, członkini zarządów Stowarzyszenia „BPH” i „TRH”:

W dniach 7 – 9 września br. Stowarzyszenie „Bezpieczny Powiat Hrubieszowski”, chcąc upamiętnić 70 rocznicę przymusowego wysiedlenia ludności polskiej z tzw. Grzędy Sokalskiej w ramach regulacji granic pomiędzy Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich a Polską w 1951 roku, zorganizowało wycieczkę na ziemię ustrzycką i w Bieszczady. Na mocy porozumienia z 15 lutego 1951 roku polski wiceminister Aleksander Zawadzki i Minister Spraw Zagranicznych ZSRR Andriej Wyszyński podpisali umowę, wg której Polska oddała ZSRR 480 km² swego terytorium w powiatach hrubieszowskim i tomaszowskim, w zamian przekazano Polsce wcześniej nam zabrane przez ZSRR ziemie w obwodzie drohobyckim, z miastem Ustrzyki Dolne.

W Ustrzykach Dolnych przywitali nas członkowie Stowarzyszenia HT 1951 Polska Kultura Kresowa Wiesław Cybruch, Marian Bielański i Zdzisław Dziuruń, którzy opowiedzieli nam, o początkach egzystencji w tej „krainie mlekiem i miodem płynącej” jakoby to miała być ziemia ustrzycka. Nie obyło się bez łez i chwil wzruszeń…

Z Ustrzyk Dolnych udaliśmy się do miejscowości Czarna, również zasiedlonej przez Kresowiaków, gdzie pod obeliskiem upamiętniającym to tragiczne wydarzenie złożyliśmy kwiaty. W Czarnej bardzo serdecznie przywitali nas Wójt Bogusław Kochanowicz oraz proboszcz tutejszej parafii, który przepięknie opowiedział nam o historii kościoła. Jest to jedna z niewielu świątyń które ocalały z zawieruchy wojennej. Dzięki kresowej ludności, która nie dopuściła do zamiany kościoła na magazyn lub do jej zniszczenia, w środku znajduje się oryginalny ikonostas z 1882 roku oraz krzyż z kościoła w Krystynopolu. W Czarnej znajduje się jeszcze jedna pamiątka z Krystynopola, sztandar Straży Pożarnej z okresu międzywojennego. Tam też spotkaliśmy się z najstarszym obecnie żyjącym Kresowiakiem, Panem Franciszkiem (97 lat), naocznym świadkiem tych wydarzeń.

Po siedemdziesięciu latach Bieszczady słyną przede wszystkim z turystyki, także i nasza wycieczka nie odmówiła sobie kilku bieszczadzkich atrakcji. Wybraliśmy się w podróż do granicy Państwa Bieszczadzką Leśną Kolejką, no i koniecznie w rejs po pięknym jeziorze Solińskim. W drodze powrotnej zatrzymaliśmy się na zamku w Krasiczynie oraz zwiedziliśmy przemyską starówkę i Muzeum Ziemi Przemyskiej.

Na trzecią dekadę listopada br. stowarzyszenie „Bezpieczny Powiat Hrubieszowski” planuje organizację wspólnie z „Towarzystwem Regionalnym Hrubieszowskim” konferencję na temat umowy z 1951 r. o regulacji granic pomiędzy ZSRR i Polską oraz przesiedleń ludności z tym związanych.

Na konferencję planujemy zaprosić przedstawicieli środowisk kresowiaków z Ustrzyk Dolnych i Gminy Czarna.

Z wpisem tym można zapoznać się także na profilu stowarzyszenia „Bezpieczny Powiat Hrubieszowski” na facebooku.

Autorki zdjęć: Danuta Adamczak i Bogumiła Dragan-Szkodzińska
Opracowanie: Zdzisław Kosakowski